Μια αδρή ταξινόμηση των Ορθοδοντικών μηχανισμών τα χωρίζει σε ακίνητους και κινητούς Ορθοδοντικούς μηχανισμούς. Οι ακίνητοι μηχανισμοί παραμένουν σταθεροί στο στόμα του ασθενούς και μόνο ο Ορθοδοντικός έχει τη δυνατότητα να τους αφαιρέσει. Αντίθετα, οι κινητοί μηχανισμοί μπορούν ανά πάσα στιγμή να αφαιρεθούν και να τοποθετηθούν από τον ίδιο τον ασθενή. Η επιλογή του κατάλληλου σε κάθε περίπτωση ορθοδοντικού μηχανισμού γίνεται με κριτήριο το ορθοδοντικό πρόβλημα, τη σοβαρότητα του, την ηλικία του ασθενούς αλλά και τον σκοπό που θέλουμε να επιτύχουμε.
Η σύγχρονη Ορθοδοντική προσέγγιση επιτάσσει τη χρήση μηχανισμών νέας γενιάς εναρμονισμένες με τις υψηλές αισθητικές απαιτήσεις της εποχής. Μικρότερα, πιο διακριτικά σιδεράκια, διαφανή σιδεράκια, σιδεράκια στην εσωτερική επιφάνεια των δοντιών καθώς και διαφανείς νάρθηκες αποτελούν πλέον επιλογές για κάθε ασθενή.
Οι τρείς αυτοί τύποι αγκυλίων (σιδεράκια) συγκολλώνται στην επιφάνεια των δοντιών στο ξεκίνημα της ορθοδοντικής θεραπείας και αφαιρούνται από τον Ορθοδοντικό στο τέλος της θεραπείας.
Οι ακίνητοι μηχανισμοί αποτελούνται από τα εξής κύρια εξαρτήματα:
1)Προσδέσεις μεταλλικές ή ελαστικές χρησιμοποιούνται για να σταθεροποιούν το σύρμα πάνω στα σιδεράκια.
2)Το ορθοδοντικό σύρμα προσδένεται πάνω στα σιδεράκια και ασκεί δυνάμεις για την μετακίνηση των δοντιών.
3)Τα σιδεράκια είναι κολλημένα στην επιφάνεια των δοντιών.
4)Οι δακτύλιοι περιβάλουν το δόντι στο οποίο εφαρμόζονται και έχουν αντίστοιχη χρήση με τα σιδεράκια.
5)Τα λαστιχάκια στηρίζονται πάνω σε συγκεκριμένα άγκιστρα και χρησιμοποιούνται για να βοηθούν συγκεκριμένες οδοντικές μετακινήσεις.
Είναι ορθοδοντικά μηχανήματα που τοποθετούνται από τον ίδιο τον ασθενή στην άνω ή/και στην κάτω γνάθο και αποτελούνται από ακρυλική βάση και συρμάτινους σχηματισμούς. Χρησιμοποιούνται ως:
Οι διαφανείς ορθοδοντικοί νάρθηκες χρησιμοποιούνται με 2 τρόπους:
Τα διαγναθικά ελαστικά είναι ελαστικοί δακτύλιοι, διαφόρων μεγεθών, που τοποθετούνται από τον ίδιο τον ασθενή σύμφωνα με τις οδηγίες του Ορθοδοντικού. Χρησιμοποιούνται με στόχο την διόρθωση της σχέσης των δοντιών και των γνάθων.
Τα Ορθοδοντικά μικρο-εμφυτεύματα χρησιμοποιούνται πλέον ευρέως στην ορθοδοντική. Τοποθετούνται με τοπική αναισθησία, γρήγορα και εύκολα από τον Ορθοδοντικό σε προσχεδιασμένες θέσεις των γνάθων. Χρησιμεύουν σαν ”άγκυρες” από τις οποίες μπορούμε να ασκήσουμε δυνάμεις στα δόντια που θέλουμε, με διάφορους μηχανισμούς ανά περίπτωση, προκειμένου να τα μετακινήσουμε με προβλέψιμο τρόπο και χωρίς να ασκούνται ανεπιθύμητες δυνάμεις στα υπόλοιπα δόντια. Η χρήση τους, σε πολλές περιπτώσεις, βοηθάει στην γρηγορότερη και αποτελεσματικότερη ολοκλήρωση της ορθοδοντικής θεραπείας.